Wierzyciel ma przede wszystkim prawo do odzyskania swoich dóbr. To osoba, która pożyczyła, ale nie odzyskała własnych środków w wyznaczonym terminie zapłaty. Wierzycielem może być zarówno osoba fizyczna, jak i firma. W obu przypadkach przysługują mu takie same prawa.
Wierzyciel ma prawo do monitorowania należności, jeszcze przed terminem zapłaty. To coraz częściej stosowana praktyka właśnie po to, by uchronić się od problemów z odzyskiwaniem należności. Monitorowanie należności następuje najczęściej w przypadku współpracy na rynku B2B. Wtedy można dokonać dokładnej analizy rzetelnych kontrahentów i odrzucić tych, którzy negatywnie wpływają na płynność finansową przedsiębiorstwa. Monitorowanie należności może być realizowane w różnej formie. Najczęściej jest to przypominanie o zbliżającym się terminie zapłaty, przy wykorzystaniu SMS, maila bądź telefonu.
Wierzyciel ma również prawo do wysyłania wezwań do zapłaty i upominania dłużnika, jeśli minął już termin spłaty zobowiązania. Praktykowane są listy, maile oraz połączenia telefoniczne. Takie ponaglenie w formie pisemnej, najlepiej jest wysłać za potwierdzeniem odbioru. W wezwaniu trzeba jednak zawrzeć konkretne informacje. Przede wszystkim dane o podstawie zobowiązania, kwotę zaległości, dane wierzyciela, datę wystawienia wezwania, numer rachunku bankowego oraz datę wyznaczonego terminu, zgodnie z którym dłużnik ma spłacić zobowiązanie.
Jeśli dłużnik nadal nie uiścił zapłaty, wierzyciel może zwrócić się do firmy windykacyjnej. Ma prawo wybrać taką, która jemu odpowiada najbardziej i uważa za zasadne korzystanie z takich usług. Co najważniejsze dobra firma windykacyjna musi posiadać renomę, wieloletnie doświadczenie i metodyki skutecznych działań. Od tej pory, wierzyciel w sprawie zaległości może kontaktować się z dłużnikiem osobiście bądź tylko za pośrednictwem windykatora.
Co istotne, już od dnia, w którym zobowiązanie zostało zaliczone do tych niespłaconych w wyznaczonym terminie, wierzyciel ma prawo do naliczania ustawowych odsetek za zwłokę. Może od tego odstąpić w drodze negocjacji z dłużnikiem.
Prawem wierzyciela jest dojście do porozumienia z dłużnikiem. Pamiętajmy jednak, że nie musi on godzić się na wszystkie warunki spłaty, jakie osoba zadłużona zaproponuje. Jeśli negocjacje i mediacje nie dojdą do skutku, pozostaje wystąpienie na drogę sądową. Koszty postępowania sądowego a potem egzekucji komorniczej ponosi dłużnik.
Wierzyciel ma także prawo do odsprzedaży długu w części lub całości. Na rynku funkcjonują giełdy wierzytelności, na których skupowane są zaległe zobowiązania. Dzięki temu wierzyciel w szybkim czasie odzyskuje środki bądź chociażby ich część. Prawa do ściągania należności przechodzą na osobę trzecią.
Prawa i obowiązki mają zarówno wierzyciele, jak i dłużnicy. Na każdym etapie procesu odzyskiwania należności trzeba o tym pamiętać. Wszystkie czynności muszą odbywać się zgodnie z poszanowaniem godności, prywatności, wolności słowa i życia. Na wierzycielu ani na dłużniku nie można wywierać presji, nie można ich zastraszać ani nękać. Należy przestrzegać prawa do ochrony dóbr osobistych i ochrony danych osobowych. Działania windykacyjne czy sądowe mają być zachowane w tajemnicy, chyba ze strony wyrażą zgodę na publikację informacji o toczącym się postępowaniu.
